• Czy jesteś gotowa na kolej...
• O przywiązaniu do wartośc...
• Trzeci trymestr ciąży
• „Zły” apetyt
• E-niania na etacie

Ciekawostki

Dzieci szczególnie zdolne

Wiele pracy i czasu poświęca się, zarówno w szkole jak i w domu dzieciom, które sprawiają problemy wychowawcze. Z drugiej zaś strony, podczas gdy rodzice myślą, że ich dziecko jest szczególnie zdolne, w rzeczywistości jest przeciętne, a nawet gdyby rzeczywiście tak było, w szkole nie poświęca się tej sprawie tak wiele uwagi, jak się powinno.

Psychologowie są skłonni twierdzić, że już na etapie niemowlęctwa można określić i dostrzec przejawy wysokiej inteligencji u dziecka. W gruncie rzeczy opiera się to raczej na przekonaniu, że dzieci szczególnie zdolne pokonują „kamienie milowe” znacznie szybciej od innych, lecz trudno stwierdzić, w jakich kwestiach konkretnie.

Pewne cechy wskazujące na większe niż przeciętnie zdolności dziecka, można zaobserwować już we wczesnym dzieciństwie. Należą do nich: niezwykłe zainteresowanie otoczeniem, czujność (niekiedy ruchliwość), stopień wodzenia wzrokiem za poruszającą się matką[1].

Jeśli chodzi o rozwój i poziom posługiwania się mową, nie ma on większego znaczenia. Dziecko, które zaczyna wcześnie mówić niewątpliwie jest inteligentne, aczkolwiek wiele uzdolnionych maluchów, tj. z wysoką inteligencją, zaczęło mówić stosunkowo późno. Podobnie jest z identyfikacją okresu, w którym dziecko zaczyna siadać i chodzić. Znacznie ważniejsze są: ruchliwość, determinacja, stopień koncentracji, szybkie myślenie i reagowanie, a w późniejszym stadium rozwoju – zapamiętywanie i zdolność analitycznego rozumowania.

Jeśli chodzi o talent, nie jest on o tyle przejawem inteligencji, co raczej osobowości i zdolności twórczych. Daje się je zauważyć i rozwijać zwłaszcza w okresie przedszkolnym i szkolnym, przy czym nieraz są one bagatelizowane przez nauczycieli, bądź co gorsze – tłumione. Zdarza się to najczęściej, gdy dziecko poza przedmiotem swojego zainteresowania (jakim jest np. rysowanie), nie zwraca uwagi na to, co jest przedmiotem zajęć. Jak się okazuje, dzieci szczególnie uzdolnione, mogą bywać nadpobudliwe, buntownicze, negatywnie i sceptycznie nastawione, bądź przeciwnie – bardzo nieśmiałe i miewające problemy ze znalezieniem się w szkolnym środowisku i grupach. Takie zachowania powinny być obserwowane przez kadrę nauczycielską. Dzieci szczególnie uzdolnione wykazują wysoki stopień wrażliwości, który objawiać może się w pisanych przez nie zadaniach z języka polskiego, rysunkach, czy wypowiedziach – nieraz „negatywne” odniesienie się do nauczyciela, zignorowanie jego poleceń, lub zaprzeczanie im, nie jest objawem buntu, lecz zaakcentowania tego, że ma się swoje zdanie.

Z drugiej zaś strony rodzice mają skłonność do przeceniania możliwości swojego dziecka, podczas gdy nie przejawia ono szczególnych zdolności. Zachęcanie go, bądź co gorsza popychanie do tego, by nauczyło się gry na fortepianie, podczas gdy nie ma ono na to większej ochoty, może wręcz zniechęcić go do późniejszych, jakichkolwiek działań twórczych. Co więcej, może też przyczynić się do poczucia braku bezpieczeństwa i napadów złości.

Pamiętajcie drodzy rodzice, że zarówno zawyżona, jak i zaniżona ocena zdolności waszego dziecka może wyrządzić mu poważną krzywdę. Od namawiania do tego, by „ w końcu się czymś zajęło”, znacznie roztropniejsze jest poznanie i stymulowanie go do rozwijania jego własnych zainteresowań.

1. Illingworth R. i C. Niemowlęta i małe dzieci, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1993, s. 278